“Afak çocukların görme yolculuğunda Altın Standart sayılan Silsoft lensler artık Türkiye’de yok. Peki neden? Bu boşluk hangi ürünlerle doldurulabilir?
Silsoft lensler, 1980’li yıllardan itibaren klinik uygulamalarda öne çıkan, özellikle pediatrik afaki (göz içi merceği olmayan çocuklar) durumunun optik rehabilitasyonunda devrim yaratan bir çözüm olarak geliştirilmiştir. Konjenital katarakt, çocukluk çağındaki körlüklerin %10–38’ine yol açarak bu grubun en sık nedenini oluşturmaktadır ve pediatrik afakinin de en yaygın sebebidir (Nelson & Wagner, 1994). Bu nedenle Silsoft lensler, yalnızca bir tıbbi ürün değil, çocukların görme gelişiminde kritik rol oynayan bir araç olarak kabul edilmiştir.
Ne var ki, yakın geçmişte yaşanan tedarik sorunları bu lenslerin Türkiye’de erişimini neredeyse imkânsız hale getirmiştir. Klinisyenlerin afak çocuklar için en uygun bulduğu bu lenslerin resmî dağıtım kanallarında bulunmaması, rehabilitasyon süreçlerini olumsuz etkilemiş; ebeveynlerin kaygılarını artırmıştır. Çünkü lenslerin düşmesi, kaybolması veya yırtılması gibi beklenmedik durumlarda yedek sağlamak artık büyük bir sorun haline gelmiştir. Ayrıca reçete değerlerinin değişme ihtimali, aileler açısından süreci daha da zorlaştırmaktadır.
Silsoft’un üretim süreci boyunca hammadde temini ve ambalaj sorunları sıkça gündeme gelmiştir. 2021 yılında üretici firma tarafından yapılan açıklamada, cam şişe kapaklarındaki tedarik sıkıntısı nedeniyle üretimin durma ihtimalinden söz edilmişti. Ardından cam şişeden blister ambalaja geçilmiş, ürün FDA onayını yalnızca altı hafta gibi kısa bir sürede almış, ancak bu onay Avrupa’ya ithalat için yeterli olmamıştır. Avrupa ülkelerine giriş için zorunlu olan CE sertifikası ise hâlâ alınamamıştır.
Günümüzde üretim devam etse de satış yalnızca FDA onayını kabul eden ülkelere yapılabilmektedir. Türkiye’de ise Silsoft’a erişim ancak yolcu beraberinde getirildiğinde mümkün olmaktadır. Bu da yabancı dil bariyeri, yurtdışına çıkabilecek tanıdık bulma, döviz dalgalanmaları, kredi kartı kısıtları gibi birçok ek zorluğu beraberinde getirmektedir. Bu engellerin üstesinden gelemeyen aileler ise alternatif ürünlere yönelmek zorunda kalmaktadır.
Buradan şu sorular akla geliyor:
– Çocuklar gerçekten mağdur durumda mı?
– Neden Silsoft’a bu kadar bağlıyız?
– Satışı yapılan alternatif ürünler neden aynı etkiyi sağlayamıyor?
– CE sertifikası almak gerçekten bu kadar zor mu, yoksa gerekli çaba mı gösterilmiyor?
Bu soruların cevaplarını bir sonraki yazımızda tartışacağız.
Kaynak : Nelson LB, Wagner RS. Pediatric cataract surgery. Int Ophthalmol Clin. 1994;34:165-189.
Yazar: Öğr. Gör. Bilgen Şimşek
İstinye Üniversitesi, Optisyenlik Programı
